Dilatasyon kelimesi Fransızca' dan Türkçe' ye geçmiş bir terimdir. Fiziksel anlamda genleşme, genişleme anlamı taşımaktadır. Özellikle tıp, inşaat ve fizik alanlarında sıkça kullanılan bir terimdir.
Oturma alanı büyük olan betonarme veya çelik konstrüksiyonlu yapılar birçok farklı etkiye maruz kaldığı için yapısal zararlar görebilmektedir. Özellikle betonarme yapılar; sıcaklık değişimi, deprem yükleri altında oluşan hareketler, rötre, sünme, temellerde mesnet çökmesi gibi sebeplerden geri dönüşü mümkün olmayan büyük hasarlar görmektedir. İşte bu hasarları en aza indirgemek için oturma alanı büyük veya yüksek katlı yapılarda dilatasyon boşlukları bırakılmaktadır.
Farklı ölçeklere sahip binaların ve büyük ölçekli yapıların belli kısımlardan bölünerek ayrı ayrı kullanılmasını sağlayan, hareketlilik sonucu yapıların zarar görmesini engellemek amacıyla bırakılan boşluklardır. Bu hareketlerin en temel sebebi ise sıcaklık farklarından oluşan genleşme hareketleri ve depremlerdir. Oluşturulan yapılar Deprem Yönetmeliğine göre Dilatasyon boşlukları ile bütün olmaktan çıkartılıp ayrı bir yapı olarak inşa edilmelidir. Bu sayede yapının hareketlerden en az seviyede etkilenmesi ve tamamının hasar görmesi engellenmiş olur.
Dilatasyon Derzlerini dört ana başlıkta inceleyebiliriz; Oturma ve Genleşme Derzleri, Deprem Derzleri, Titreşim Derzleri ve Hareket Derzleri.
Oturma ve Genleşme Derzleri inşaatın zemininde gerçekleşme ihtimali olan farklı oturma durumu ve malzemelerin sıcaklık farklarından ötürü hareket etmesi- genleşmesini engellemek için bırakılan Dilatasyon derzleridir.
Deprem derzleri yapıların düşey ve yatay şekilde gerçekleşen yeryüzü hareketlerinden en az seviyede etkilenmesi için deprem yönetmeliğine uygun olarak bırakılan dilatasyon boşluklardır.
Titreşim derzleri Yapılarda meydana gelebilecek titreşimleri engellemek için bırakılan boşluklardır. Genellikle sanayi bölgelerindeki yüksek titreşimli makinelerin bulunduğu kısımlarda uygulanır ve titreşimin diğer alanlara yayılmasını engelleyen Dilatasyon boşluklarıdır.
Hareket Derzleri köprü gibi betonarme yapıların içerisinde gerçekleşebilecek iç gerilmelerin meydana getirebileceği ayrılma, çatlama gibi olayların önüne geçmeyi amaçlamaktadır.
Deprem için bırakılan derz boşluğu 6m yüksekliğe kadar olan yapılarda 3cm’den az olamaz. Bu aralığa her 3mt yükseklik için 1 cm ilave edilir. Bu derzlerle ilgili uygulamalar, temel, duvar, döşeme ve çatıda olduğu gibi uygulanır.
Statik projede ve imalatta bırakılan dilatasyon derzleri uygun dilatasyon profili seçilerek kapatılmalıdır. Öncelikle dilatasyon boşlukları duvar & tavan ve zemin olarak sınıflandırılmalıdır.
Duvar ve Tavan Dilatasyonu için profil seçimi yapılırken; sıva altı mı sıva üstümü kullanılacağına karar verdikten sonra dilatasyon boşluğuna uygun seçim yapılmalıdır.
Zemin Dilatasyonu için profil seçimi yapılırken, dilatasyon profilinin kaplama altı mı kaplama üstü mü olacağına karar verilmelidir. Eğer kaplama altı profil uygulanacaksa kaplama yüksekliği dikkate alınarak seçim yapılmalıdır. Bu detaylar belirlendikten sonra profil üzerinden geçebilecek yükün cinsine (yaya yükü, otomobil, kamyon, forklift vs.) uygun bir profil tercih edilmelidir. Statik projede belirtilen hareket kabiliyetine uygun profil seçimi de diğer önemli bir kriterdir.
Diğer bir önemeli konu ise su izolasyonu gerektiren dilatasyon boşluklarında yalıtım bandı uygulamasıdır. Dilatasyon boşluklarının yalıtımı için yüksek esnekliğe sahip EPDM bant ve özel yapıştırıcısı Epoksi kullanılmalıdır. Uygulama yapılırken dikkat edilmesi gereken en önemli husus yalıtım bandına hareket kapasitesi sağlamak için omega verilerek dilatasyon boşluğunun sağ ve solundaki yüzeye beş cm tutunma yüzeyi oluşturmaktır. Yapıştırıcı Epoksinin priz alması için 24 saat beklenmesi gerekmektedir.
Dilastayon profillerimizi : Dilatasyon Profilleri Tıklayarak inceleyebilirsiniz.
Projelerinize özel çözümlerimiz için bizimle iletişime geçebilirsiniz :
Sabit : +903123956929
Cep : +(90) 532 485 70 02
Mail : info@ankarateknikyapi.com